اسکیزوفرنی یک اختلال روانی پیچیده و شدید است که بر تفکر، احساسات و رفتار فرد تأثیر میگذارد. این اختلال معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر میشود و میتواند باعث اختلالات جدی در زندگی روزمره، روابط اجتماعی و تواناییهای شغلی فرد گردد. در این مقاله، به بررسی اسکیزوفرنی، علل و عوامل مؤثر، علائم، تشخیص، درمان و تأثیرات اجتماعی آن خواهیم پرداخت.
تحقیقات نشان میدهد که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز اسکیزوفرنی دارند. اگر یک فرد در خانوادهای با سابقه اسکیزوفرنی بزرگ شود، احتمال ابتلا به این اختلال در او بیشتر میشود. پژوهشها نشان میدهند که احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی در دوقلوهای همسان تقریباً ۴۰ تا ۵۰ درصد است.
تحقیقات نشان دادهاند که عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز، به ویژه دوپامین و گلوتامات، میتواند در بروز اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. تغییرات در ساختار مغز، مانند کوچک شدن نواحی خاص مغز و اختلال در اتصالات عصبی نیز میتوانند در این زمینه مؤثر باشند.
عوامل محیطی نیز میتوانند بر بروز این اختلال تأثیرگذار باشند. تجربه حوادث استرسزا مانند ضربههای روحی، فقدان نزدیکان، و سوءاستفادههای جسمی و روانی ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشد. همچنین، عوامل اجتماعی مانند فقر، نداشتن حمایت اجتماعی و زندگی در شرایط نامناسب نیز میتوانند خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند.
ویژگیهای شخصیتی، شیوههای مقابلهای و تاریخچه اختلالات روانی پیشین نیز ممکن است در بروز اسکیزوفرنی تأثیرگذار باشند. افرادی که مهارتهای مقابلهای ضعیفی دارند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار گیرند.
اسکیزوفرنی میتواند با مجموعهای از علائم مختلف شناخته شود که به دو دسته اصلی تقسیم میشود: علائم مثبت و منفی.
علائم مثبت به تجربیاتی اشاره دارند که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مشاهده میشوند و در افراد سالم وجود ندارند. این علائم شامل موارد زیر است:
علائم منفی به کاهش یا فقدان ویژگیهای روانی اشاره دارند که در افراد سالم وجود دارند. این علائم شامل موارد زیر است:
درمان اسکیزوفرنی معمولاً شامل ترکیبی از دارودرمانی و رواندرمانی است. هدف از درمان کمک به فرد برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی او است.
داروهای ضدروانپریشی (Antipsychotics) معمولاً برای درمان اسکیزوفرنی تجویز میشوند. این داروها میتوانند به کنترل علائم مثبت اختلال کمک کنند. داروهای ضدروانپریشی جدیدتر، معروف به داروهای ضدروانپریشی غیر کلاسیک، معمولاً عوارض جانبی کمتری دارند و ممکن است اثرات بهتری در کنترل علائم داشته باشند.
روشهای مختلف رواندرمانی میتوانند به فرد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کنند:
سینا در یک خانواده متوسط و در یک محله شهری بزرگ شده است. والدین او به تحصیلات اهمیت زیادی میدادند و سینا همیشه در مدرسه دانشآموز خوبی بود. او یک برادر کوچکتر دارد که رابطه نزدیکی با او دارد. خانواده سینا به او حمایت عاطفی میکنند، اما گاهی اوقات نگران وضعیت روانی او هستند.
حدود دو سال پیش، سینا شروع به تجربه توهمات شنوایی کرد. او گاهی اوقات صداهایی میشنید که به او میگفتند کارهایی انجام دهد یا از او انتقاد میکردند. همچنین، او احساس میکرد افرادی در اطرافش دربارهاش صحبت میکنند. سینا همچنین دچار افکار هذیانی بود، بهخصوص اینکه احساس میکرد تحت نظر است و دیگران در حال برنامهریزی علیه او هستند. این علائم باعث شد که او به تدریج از دوستانش فاصله بگیرد و از فعالیتهای اجتماعی کنارهگیری کند.
سینا تحت درمان دارویی با داروهای ضدpsychotic قرار گرفته است. او همچنین در جلسات رواندرمانی شرکت میکند. درمان شناختی-رفتاری (CBT) به او کمک میکند تا افکار منفی خود را شناسایی و مدیریت کند. با گذشت زمان و با همکاری خانواده و درمانگران، سینا به تدریج توانسته است کنترل بیشتری بر علائم خود پیدا کند و به فعالیتهای اجتماعی خود بازگردد.
سینا در حال حاضر در حال بهبودی است و به مدرسه میرود و با برادرش بیشتر وقت میگذراند. او همچنان به درمان خود ادامه میدهد و امیدوار است که به زندگی عادیاش برگردد.
صبا در یک خانواده با نگرشهای سنتی و مذهبی بزرگ شده است. او یک خواهر بزرگتر دارد که در خانواده نقش حمایتی دارد. صبا از دوران کودکی با انتظارات بالایی از طرف خانواده روبهرو بود و همیشه در تلاش برای برآورده کردن این انتظارات بود.
چند سال پیش، صبا با علائم اسکیزوفرنی مواجه شد. او احساس میکرد که افکارش تحت کنترل دیگران است و نمیتواند به راحتی تصمیم بگیرد. او همچنین توهمات بینایی داشت و گاهی اوقات اشخاصی را میدید که در واقع وجود نداشتند. این علائم باعث شد که صبا در محل کارش دچار مشکل شود و او در تعاملات اجتماعی به شدت مضطرب باشد.
صبا به درمان دارویی و رواندرمانی نیاز داشت. او تحت درمان با داروهای ضدpsychotic قرار گرفت و جلسات مشاوره را با یک روانشناس آغاز کرد. درمان رفتاری-شناختی به او کمک کرد تا احساسات و افکار خود را بهتر درک کند و به او ابزارهایی برای مدیریت اضطرابش ارائه داد. او همچنین به گروههای حمایتی ملحق شد که به او احساس تعلق و حمایت میداد.
صبا در حال حاضر با وجود چالشها، تلاش میکند تا زندگی عادی خود را از سر بگیرد. او به کار خود ادامه میدهد و به تدریج توانسته است روابط اجتماعیاش را بهبود بخشد. حمایت خانواده و گروههای حمایتی برای او بسیار مؤثر بوده است.
اختلال اسکیزوفرنی یک بیماری پیچیده و ناتوانکننده است که نیاز به درمان و حمایت مناسب دارد. با وجود چالشهای متعدد، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی میتوانند با درمانهای مؤثر و حمایت اجتماعی، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و به زندگی عادی بازگردند. شناخت و پذیرش این اختلال در جامعه و کاهش ننگ اجتماعی میتواند به افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا و خانوادههای آنها کمک کند.
در نهایت لازم است به این موضوع مهم اشاره کنم که تلاش بر این بوده دید صحیحی ارائه شود اما پس از خواندن مقاله لازم است بررسیهای بسیاری صورت گیرد. هر فرد ویژگیها، نیازها و شرایط خاص خود را دارد و بنابراین، راهحل یا روش واحدی نمیتواند برای همه مناسب باشد به همین دلیل لازم است از روانشناسان و افراد متخصص در این حوزه راهنمایی گرفت.
اگر شما نیز به دنبال مشاوره حرفهای و تخصصی هستید، تیم مشاوران ما آماده است تا با ارائه خدمات مشاوره آنلاین، به شما در حل مشکلات و چالشهایشان کمک کند.
برای سیستم عامل اندروید بهتر است اپلیکیشن تلسی را نصب کنید اما در سیستمهای عاملهای IOS و Windows میتوانید توسط وب اپلیکیشن، از امکانات اپلیکیشن تلسی استفاده کنید.
در هر صورت اگر تمایلی به نصب اپلیکیشن ندارید از نسخه تحت وب در اندروید هم میتوانید استفاده کنید.
شما با نصب اپلیکیشن تلسی، علاوه بر ثبت نوبتهای مشاوره، به بقیه برنامههای علمی تلسی مانند تلسی تاک، تلسی بوک، تلسی دیسکاشن، ویدیو کست لنزما، دورهها، مقالات و بسیاری از برنامههای دیگر دسترسی خواهید داشت.
