دورترین سیاهچاله عظیم شناسایی شد!

خلاصهٔ مقاله

دانشمندان با استفاده از داده‌های تلسکوپ چاندار و تلسکوپ جیمز وب توانستند دورترین سیاهچاله”Black Hole” را در طیف پرتو ایکس رصد کنند. این سیاهچاله ۱۳.۲ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد.

کشف کهکشان UHZ1

خوشه کهکشانی عظیم آبل 2744 که تحت سلطهٔ “ماده تاریک” است، از نظر بعضی‌ها تحت عنوان خوشه پاندورا شناخته می‌شود. این خوشه در فاصلهٔ 3.5 میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی مجسمه‌ساز جای دارد. ستاره‌شناسان با استفاده از جرم عظیم این خوشه کهکشانی به عنوان یک عدسی گرانشی برای تاب برداشتن فضا-زمان و بزرگنمایی اجرام دورتر که مستقیماً در پشت آن قرار دارند توانستند یک کهکشان دوردست به نام UHZ1  را کشف نمایند.

این کهکشان با تغییر رنگ قابل توجه Z=10.1 به سرخ دیده می‌شود یعنی در فاصلهٔ 13.2 میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد، زمانی که جهان فقط 3 درصد از سن فعلی خود را داشت. UHZ1 در قسمت‌های داخلی این تصویر ترکیبی دیده می‌شود. دانشمندان با ترکیب داده‌های پرتوهای ایکس (رنگ‌ بنفش) از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا مستقر در فضا و ترکیب نور فروسرخ از تلسکوپ فضایی جیمز وب، توانستند اطلاعاتی در این خصوص بدست آورند.

تابش پرتو ایکس از این جرم در داده‌های تلسکوپ چاندرا شناسایی شد، چاندرا بیش از دو هفته وجود گاز شدید و فوق گرم و پرتو ایکس را در این کهکشان نشان داد که علامتی برای وجود یک سیاهچالهٔ بزرگ در حال رشد است. این امر سیاهچالهٔ رو به رشد UHZ1 را به دورترین سیاهچاله‌ای تبدیل می‌کند که تاکنون در تابش پرتو ایکس شناسایی شده است؛ نتیجه‌ای که اکنون به چگونگی و زمان تشکیل اولین سیاهچاله‌های کلان‌جرم در جهان اشاره می‌کند، یعنی ما وضعیت این سیاهچاله را درست ۴۷۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ می‌بینیم.

براساس درخشندگی و انرژی پرتو ایکس، جرم این سیاهچاله را بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون برابر جرم خورشید تخمین می‌زنیم.

شکل‌گیری سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم بعد از بیگ بنگ

این کشف برای درک چگونگی شکل‌گیری سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم که بلافاصله پس از بیگ بنگ به چنین توده‌های بزرگی تبدیل شدند، بسیار مهم است. آیا آن‌ها مستقیما از فروپاشی ابرهای بزرگ گازی تشکیل می‌شوند و سیاه‌چاله‌هایی با جرم بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار برابر جرم خورشید را ایجاد می‌کنند یا از انفجار اولین ستاره‌هایی پدید می‌آیند که سیاه‌چاله‌هایی با جرم بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر جرم خورشید را ایجاد می‌کنند؟ جزئیات بیشتر این پژوهش در نشریۀ Nature Astronomy منتشر و قرار دارد.

منبع:

APOD: 2023 November 10 – UHZ1: Distant Galaxy and Black Hole

https://apod.nasa.gov/apod/ap231110.html

گرداورنده: محمد مهدی رضایی

“سوشال مدیای اکادمی تلسی”                                 

https://telsi.co/ 

telsi.co